Sáu chiến lược bảo trì máy móc thiết bị phổ biến trên thế giới

Bảo trì máy móc thiết bị (MMTB) nằm trong kế hoạch định kỳ đối với bất kỳ Nhà máy, xí nghiệp nào để nâng cao tuổi thọ thiết bị tránh những thiệt hại về người và của, đó cũng là mục tiêu của công tác An toàn lao động. Đối với Nhà máy Thuốc lá đang có nhiều chủng loại MMTB hiện đại nhập từ Châu Âu thì công việc bảo trì càng trở nên quan trọng.

 Bài viết này tham khảo các tài liệu của PGS.TS. Phạm Ngọc Tuấn và 1 số cán bộ giảng dạy bộ môn "Sửa chữa, bảo trì thiết bị" trong các trường ĐH kỹ thuật. Phương pháp hiện đại trong bảo trì máy không chỉ đảm bảo cho các cơ sở sản xuất có được phương tiện làm việc tối ưu, mà còn là nhân tố chính để làm giảm giá thành sản xuất. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay ở Việt Nam, nhu cầu tăng năng suất, giảm giá thành sản xuất trở thành thực tế “nóng” trong mọi xí nghiệp, nhà máy. Vì vậy bài viết nhằm đưa đến bạn đọc một số thông tin  về một số phương pháp bảo trì thông thường được áp dụng ở trên thế giới điển hình là các nước có ngành công nghiệp phát triển như các nước Châu Âu: Đức, Anh, Pháp v.v...

1. Sửa chữa, bảo dưỡng sau khi máy hỏng: (Breakdown maintenance)

a. Phương pháp:

- Sử dụng máy cho tới khi hỏng, chỉ có bảo dưỡng đơn giản như tra, thay dầu, mỡ và sửa chữa, tân tạo lại máy sau khi hỏng.

- Thường áp dụng trong những cơ sở sản xuất nhỏ.

- Về lâu dài, đây là phương pháp bảo trì tốn kém nhất.

b. Ưu điểm:

- Tận dụng tối đa thời gian sử dụng máy.

- Giảm đầu tư ban đầu, không cần có xưởng bảo trì.

c. Nhược điểm:

- Thụ động, lịch trình sản xuất không được đảm bảo.

- Chi phí sửa chữa cao về nhân lực và phụ tùng thay thế.

- Có thể dẫn tới hư hỏng toàn bộ và phải thay thế máy mới.

2. Bảo trì định kỳ: (Periodic shutdown maintenance)

a. Phương pháp:

- Dựa theo thông số kỹ thật của nhà chế tạo thiết bị và tình trạng sử dụng. Thay thế bắt buộc các chi tiết máy theo lịch trình cố định.

- Đây là phương pháp bảo trì tiêu chuẩn, áp dụng trong các xí nghiệp có xưởng bảo trì.

- Sử dụng software vi tính quản trị bảo trì: Computerized maintenance management systems (CMMS).

 b. Ưu điểm:

- Chủ động về lịch trình sản xuất.

- Độ an toàn máy tương đối cao.

c. Nhược điểm

- Tốn kém: Phụ tùng còn tốt vẫn phải thay thế.

- Giảm thời gian sử dụng máy.

- Có thể có tình trạng máy hỏng trước thời hạn bảo trì.

3. Bảo trì theo tình trạng máy (BTTTTM): (Condition based maintenance)

a. Phương pháp:

- Kiểm soát thường trực (online), hoặc định kỳ để xác định tình trạng máy. Chỉ lên kế hoạch dừng máy để xử lý dung sai (ví dụ độ lệch tâm hay mất cân bằng), hoặc thay thế và sửa chữa sau khi chuẩn đoán chính xác tình trạng máy trước khi máy hỏng.

- Sử dụng sofware quản trị bảo trì CMMS.

- Có các công ty độc lập chuyên trách về theo dõi và sử lý chống rung động.

 b. Ưu điểm:

- Đảm bảo an toàn máy, nhất là cho các thiết bị quan trọng.

- Chủ động và đảm bảo lịch trình sản xuất.

- Khai thác tối đa công suất và thời gian sử dụng máy.

- Tiết kiệm: Chỉ sửa chữa hay thay phụ tùng tùy theo tình trạng, giảm chi phí nhân công và vật tư.

- Đây là phương pháp tối ưu, thường được áp dụng trong các nhà máy đòi hỏi tính an toàn máy cao và hoạt động liên tục 24/24h như hoá chất, điện lực, xi măng v.v…

c. Nhược điểm:

- Đầu tư cao về thiết bị và kiểm soát an toàn, phân tích, và sử lý độ rung động như chỉnh lệch tâm, cân bằng động.

- Đòi hỏi có đội ngũ cán bộ bảo trì có trình độ cao, hoặc phải sử dụng công ty chuyên trách bên ngoài

 4. Bảo trì ngăn ngừa (Preventive Maintenance)

 a. Phương pháp:

Bảo trì phòng ngừa hay bảo trì ngăn ngừa là bất cứ một hoạt động nào được thực hiện để kéo dài tuổi thọ của thiết bị và tránh những hư hỏng trước thời hạn. Ví dụ: kiểm tra thiết bị, bôi trơn điều chỉnh máy và kiểm tra dự đoán (bảo trì dự đoán) và bảo trì định kỳ, thường là thay thế chi tiết.

b. Ưu điểm: 

- Hiệu quả bảo trì tốt hơn các loại bảo trì trên

c. Nhược điểm:

- Ngừng máy có kế hoạch nhiều

- Bảo trì không cần thiết

- Hư hỏng do bảo dưỡng không hợp lý

 5. Bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance)

 a. Phương pháp: 

 Không giống như chính sách bảo trì dựa trên tình trạng, bảo trì dự đoán thu thập các dữ liệu, thông số quan trọng cần được kiểm soát để phân tích nhằm tìm ra một khuynh hướng thay đổi có thể. Điều này làm cho nó có thể dự đoán khi lượng giá trị kiểm soát đạt hoặc vượt quá giá trị ngưỡng. Các nhân viên bảo trì sau đó sẽ có thể lên kế hoạch khi nào (tùy thuộc vào điều kiện vận hành), các thành phần cần thay thế hoặc sửa chữa.

Việc theo dõi tình trạng thiết bị và dự đoán hư hỏng có thể phát sinh trên thiết bị dựa trên các phương pháp dựa trên theo dõi theo tần suất:

- Rung động

- Dầu bôi trơn

- Điện thế dòng điện trục moto

- Nhiệt độ

- Lưu lượng

- Siêu âm

* Theo dõi tình trạng liên tục (online)

* Kiểm tra offline

- Kiểm tra mạch moto

- Kiểm tra Surge

  

b. Ưu điểm:

- Tối đa tuổi thọ qua việc theo dõi tình trạng bất thường và phát hiện các lỗi

- Giảm ngừng máy không kế hoạch bằng cảnh báo người sử dụng về sự thay đổi tình trạng cơ khí/điện.

- Tối ưu hóa vận hành

 c. Nhược điểm:

-  Phải đầu tư các trang thiết bị kỹ thuật hỗ trợ cho công tác theo dõi thiết bị và phát hiện lỗi

6. Bảo trì tiên phong (Proactive Maintenance)

Thực hiện một chiến lược để duy trì ổn định độ tin cậy của máy móc hoặc thiết bị. Nó tập trung vào các hành động nhằm mục đích khắc phục các nguyên nhân hư hỏng gốc rễ, các triệu chứng hư hỏng đang tiến triển , các lỗi hay tình trạng mài mòn trong máy.  Bao gồm các nội dung:

- Xác định và ghi nhận các hư hỏng lặp lại

- Xác định tìm nguyên nhân gốc rễ của các hư hỏng

- Sửa chữa phục hồi nguyên nhân gốc rễ để loại bỏ các hư hỏng cùng nguyên nhân trong tương lại.

 a. Phương pháp:

Thực hiện một bảo trì tiên phong điển hình bao gồm ba bước sau:

* (1) thiết lập một số mục tiêu hoặc tiêu chuẩn liên quan đến một nguyên nhân gốc xác định (ví dụ như mục tiêu làm sạch cho một chất bôi trơn).

* (2) thực hiện một chương trình bảo trì để kiểm soát nguyên nhân gốc rễ trong một cấp độ mục tiêu (ví dụ như định kỳ lấy ra hoặc loại bỏ việc nhiểm bẩn).

* (3) giám sát thường xuyên của các nguyên nhân gốc rễ bằng cách sử dụng một kỹ thuật đo lường (ví dụ như đếm hạt bẩn) để xác định cấp độ hiện nay là gì trong mục tiêu.

7. Nhận xét:

    - Ở các nước công nghiệp phát triển, với sự cạnh tranh khốc liệt và hạch toán kinh tế chặt chẽ, thì việc sử dụng với hiệu quả tối đa trang thiết bị cũng như nhân lực là vấn đề thực tiễn và luôn được cải tiến để đạt tới mục tiêu; “Tăng năng suất, giảm giá thành”.

    - Giảm chi phí bảo trì là một trong những biện pháp để đạt tới mục tiêu này. Theo một thống kê ở Anh, những nhà máy áp dụng phương pháp BTTTTM giảm được trung bình 25% chi phí bảo trì

- Cho đến những năm gần đây, nhờ sự tiến bộ vượt bậc trong các lĩnh vực điện tử, vi tính và đo lường, đồng thời với sự đòi hỏi tăng năng suất, việc áp dụng phương pháp bảo trì hiện đại phối hợp cùng các thành tựu KHTT ngày càng phổ thông và đang từng bước thay thế phương pháp bảo trì định kỳ trong các nhà máy. Tiêu biểu như việc sử dụng các phần mềm quản lý thiết bị bảo trì vào công tác quản lý lịch sử thiết bị và công tác bảo trì máy.

Theo các nhà quản lý bảo trì các ngành công nghiệp lớn trên toàn thế giới, đây là lúc vứt bỏ ý tưởng cũ về bảo trì máy móc. Xu hướng tiết kiệm chi phí được hướng về một chương trình bảo trì mà mục tiêu là tìm và loại bỏ các nguyên nhân gốc rễ gây hư hỏng máy. Tại sao? Bởi vì các phương pháp bảo trì tiên phong ở các ngành công nghiệp hiện nay tiết kiệm hàng ngàn, thậm chí hàng triệu đô la trên bảo trì máy hàng năm.

Hãy nhìn bảng so sánh tương quan lợi ích giữa các loại bảo trì và việc chăm sóc sức khỏe con người để có thể hình dung rõ ràng hơn, hiệu quả từng loại bảo trì mang lại.

Chiến lược bảo trì	Các kỹ thuật bảo trì	Chăm sóc sức khỏe con người
Bảo trì tiên phong	Theo dõi và khắc phục các nguyên nhân gốc rễ gây hư hỏng.	Theo dõi Cholesterol và huyết áp bằng kiểm soát chế độ ăn
Bảo trì dự đoán	Theo dõi rung động, nhiệt, cân tâm, phần tử mài mòn trong dầu	Phát hiện bệnh tim sử dụng đo điện tim hoặc siêu âm
Bảo trì ngăn ngừa	Thay mới chi tiết định kỳ	Khai thông hay phẫu thuật cấy ghép
Bảo trì khi hư hỏng	Chi phí cao	Đau tim hay đôt quỵ

Vietsoft là một trong những nhà cung cấp giải pháp phần mềm quản lý bảo trì thiết bị CMMS đầu tiên và hiệu quả nhất Việt Nam hiện nay. Để biết thêm chi tiết xin liên hệ:
 
Vietsoft Co., Ltd.

91 Nguyen Trong Loi, Ward 4, Tan Binh Dist, HCMC,Vietnam

Tel     : (+848) 38 110 770 ( Ext:109 )

Fax    : (+848) 38 112 750

Email : sales@vietsoft.com.vn